Sorburu-hizkuntzako
(SH) hitza xede-hizkuntzako (XH) testura ekartzen dugu, dagoen-dagoenean (butano → butanoa) edo, agian,
aldaketa fonetikoren bat eginda (insumisión → intsumisioa). Euskarak
betidanik hartu ditu maileguak.
Noiz erabili: XHk SHko kontzeptu bat adierazteko hitzik ez duenean.
Besteak
beste: errekurtso, eskaner, espediente,
pantaila, administrazio, enpresa…
Ideia bera
modu askotan eman daiteke, eta hitzekin beste hainbeste gertatzen da. Adibidez,
halaxe jazotzen da leku publikoetako privado
errotuloekin: gaztelaniaz, privado, frantsesez
défense d´entrer, eta ingelesez, private. Euskaraz, berriz, bi modutara: pribatua (mailegua), eta ez sartu (hizkuntzaren berezko
baliabidea). Irizpide kontua da bata ala bestea aukeratzea.
Euskarak,
beste edozein hizkuntzak bezala, maileguen beharra du, baldin eta beste modurik
ez badago kontzeptu hori berori emateko. Izan ere, hitz berriak eratzeko,
badugu beste bide bat, hitz elkarketa, hain zuzen ere. Ikusi adibide hau:
gaztelaniazko cohecho, euskaraz funtzionario-eroskeria. Gure aburuz,
gainera, gaztelaniaz baino argiagoa.
Maileguaren
parez pare, azkenik, neologismoak ditugu: kanpoko hitz bat hartu beharrean,
berri bat sortu, baina hizkuntzaren baliabideekin. Neologismo batzuek arrakasta
izan dute (hitzarmena, ertzaintza…),
beste batzuek, berriz, ez (zehaztapidetza,
arduralaritza…).
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina